Çocuğunuzun Kötü Davranışlarını Ortadan Kaldıracak Faydalı Tepkiler

Birtakım kuralları koymadan önce daha en başın¬dan esnek ve katı olan kuralları belirlemeniz gerek¬lidir. Bu yüzden istikrarlı ve kararlı olmak, ama ba¬zı durumlarda da esnek davranmak çok önemlidir. Örneğin; çocuğunuzun kask takmadan asla bisiklet kullanamayacağı kuralını öğrenmesi gerekir ve du¬rum ne olursa olsun bir başkasının yaralanmasına sebebiyet veremez. Bu değişmeyecek bir kuraldır, fakat okul zamanı yarım saat fazladan televizyon iz¬lemek tolerans tanınabilecek bir durumdur.

Bazı durumların çözümü belli bir yoldan ibaret iken çocuğunuzun başkasına ait bir şeyi sahibine iade etmesi gerektiğini söylemek gibi birtakım yan¬lış davranışları çözebilecek birden fazla yol da var-dır: Görmezden gelmek. Her ne kadar çocuğunuzun gö¬zünüzden kaçan bir şey yapmasından hoşlanmasanız da bazen küçük bir kabahati görmezden gelmek her ikiniz için de en iyisidir. Sürekli dikkatle izlen¬me hissi onu büyük bir stres altına sokacaktır. Oyuncaklarını ondan istenildiği şekilde toplamamış olması gibi zararsız bir kuralın dışına çıkmasına müsamaha göstermek onu kötü bir çocuk yapmayacaktır, aksine çocuğunuz, önüne geçilmez kurallar ve esnek kurallar arasındaki farkı belirgin bir şekil¬de görebilecektir.
Ona bir şans daha verin. Eğer çocuğunuz saygısız¬ca davranıyorsa veya sürekli çığlıklar atıyorsa he¬men müdahale etmeye kalkmayın. Bunun yerine, "Sanırım bunu doğru yapmak için sana üç şans ve¬receğim" şeklinde bir açıklama yapın. Bu çocuğu¬nuza tekrar düşünme şansı verecektir.

Antlaşma sağlamak. Bu, pazarlık yapmaktan biraz daha farklı bir yöntemdir. Pazarlık sırasında çocuğu-nuz ondan beklediğiniz davranışı bir bedel karşılı¬ğında yapar. Antlaşma, onun ihtiyacı ile beraber si¬zin ihtiyaçlarınızı da karşılar ve iki taraf arasında or¬tak bir nokta bulmaya çalışır. Örneğin; çocuğunuz saçlarının yıkanmasından hoşlanmıyor. İşleme baş¬lamadan önce ona yatarken kitap okumanızı veya hoşuna giden özel bir davranışı hak etmek isteyip istemediğini sorun. Bu bilgilendirme, çocuğunuzun işbirliği yapması karşılığında hoşuna gidecek birta¬kım aktivitelere dahil olmayı hak edeceğini hatırlat¬maya yardım edecektir.

Mantıklı sebepler kullanın. Mantıklı bir yol kullana¬rak 'suç' olgusunu ceza ile bağlamaya çalışın. Eğer çocuğunuz bisiklete kaskını takmadan biniyorsa, birkaç gün bisikletini kullanmasına izin vermeyin. Ortalığı dağıttığında ona birtakım ev işleri verin, oyun parkında sergilediği uygunsuz davranışlar ne-deniyle uyarı almışsa onu hemen eve götürün.
Yaklaşımınızı değiştirin. Eğer çocuğunuzun davranı¬şını düzeltmek için sürekli "Bu hiç hoş değil!" şeklinde bir ikaz kullanıyorsanız, kulağı buna alıştığı için sizi duymazdan gelebilecektir, fakat sözlerinizi "Bu yaptığın asla kabul edilemez!" şeklinde değişti¬rirseniz, bir an olduğu yerde durup dikkatini tama¬men size verecektir. Bunu elbette doğrunun göste¬rilmesine can attığı için değil ona yeni ve ilgi çekici bir tarzda uyarıda bulunmanıza şaşırdığı ve hatta hoşlandığı için yapacaktır.

Yanlış davranışlarını düzeltin. Yanlış bir davranışı çocuğunuza anlatmak istediğinizde, eskiden yap¬mış olduğu yanlışları hatırlatmayın ve kesinlikle ka¬ba kelimeler kullanmayın. Öfkenize Hâkim Olmak Bu kadar sevdiğiniz birinin, sizi, çılgınca davrana¬cak kadar öfkelendirdiğini kabul etmek zor olabilir. Çocukların bazı durumlarda hiddet duygularını tetikleyebileceğini bilmek önemlidir. Bu hiddeti bas¬tırmak için ona şiddetle bağırma ve hatta vurmaya çalışmak kendi özgüveninizin ve disiplin etme yete¬neğinizin eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. Aile¬lerinin canlarını yakacak boyutlarda öfkeli tutumlar sergilemesi bazı çocuklarda ters tepki yaratacak ve ailelerinin gösterdiği yoldan sapmalarına neden ola¬caktır.
Bazı çocuklar ise bu şekildeki tepkiler karşı¬sında onay görmeyen davranışlarını düzeltmek yeri¬ne bu yanlış davranışları ebeveynlerine yakalanma¬dan yapma çabası içine düşerler. Şöyle bir düşüne¬lim: Kontrolden çıkmış ebeveynlerini durdurmak is¬teyen bir çocuk davranışlarını düzeltmek yerine da¬ha çok fırtınalı havayı dindirmeye odaklanacaktır. İlişkiniz her ne kadar güçlü ve sevgi dolu bir zemine dayalı olsa da sonucu büyük bir patlamayla biten öfke de aynı sonucu getirecektir. Aranızdaki sarsılmaz ilişkinin doğal bir sonucu olan öfkenizle baş etmenin en iyi yolu; çocuğunuzun, davranışları¬nın sizi öfkeye sürüklediğini açıkça bilmesidir.
Ço¬cuğunuzun da öfkeli olduğu anlar vardır ve bu his¬sin bir etkiye karşı verilmiş doğal ve sağlıklı bir re-aksiyon olduğunu bilmesi gerekir. Ayrıca konuşmak ve olayları düzeltmeye çalışmanın bu güçlü duygu¬yu sindirecek en uygun yollar olduğunu görmelidir. Çocuğunuza aşırı öfke duygusu beslediğinizi fark ettiğiniz anlarda, bir dakika durun ve aksi bir yapı¬da olsa bile amacının aslında sizi sinirlendirmek ol-madığını hatırlayın. Onun tek istediği sizi memnun etmektir. Beyninizde sizi dürten "Bu çığlıklarıyla be¬ni deli ediyor," düşüncesini "Hazırlanması için daha fazla zamana ihtiyacı var," gibi daha az tahrik edici bir şekle dönüştürebilirsiniz.
Eğer öfkenize kapılıp hoş olmayan veya gurur kırıcı hakaretler ettiyseniz özür dileyin. Bu şekilde onun hatasını düzeltmeye çalıştığınızı bilmesine yardımcı olursunuz. Sizi nele¬rin sinirlendirdiğini açıklayın ve bir dahaki sefere duygularınıza hâkim olmaya çalışacağınızı söyleyin. Her ne kadar yanlış davranışları sizi öfkelendirse de ona karşı sevginizin asla azalmayacağını belirtin. Bu, öfkenin kalıcı bir alışkanlık olmadığını ve insa¬nın istediğinde üstesinden gelebileceği bir tepki ol¬duğunu öğrenmesi açısından iyi bir ders olacaktır.