Çocuklarınıza Dürüstlüğü ve Sorumluluğu Öğretmek

Yeni öğretmenlik göreviniz gittikçe zorlaşmaktadır. Dürüstlüğü ve sorumluluğu öğretmek oldukça fazla zaman ve sabır gerektirir ki ayakkabılarını bağlamayı öğretmeye benzemez. Bu derslere uzun süre devam etmek zorundasınız.

Dürüst Olabilir Miyiz?
Çocuklarınıza dürüstlüğü öğretmek için doğruyu söylemelerini ve akıllardan geçenleri sizinle paylaşmalarını istemelisiniz. Çocuklarınızın düşüncelerini öğrenmek o kadar da korkunç bir durum değildir.
Oyuncağını fırlattığı için o oyuncağı ondan aldığınız zaman çocuğunuzun çıldıracağını bilirsiniz. O anda kendisini nasıl hissettiğini sorun. Çok kızgın olduğunu söyleyebileceğini ve bunun için ona kızmayacağınızı belirtin. Ardından ona neden kızgın olduğunu sorun. Böylece çocuklarınıza duygularını sizinle rahatlıkla paylaşabileceklerini göstermiş olursunuz. Tabii burada sizin de üzülmemek ya da kızmamak için kendinizi önceden hazırlamanız gerekir.

Dürüstlüğü öğretmenin bir başka yolu da çocuğunuzun rahatlıkla yalan söyleyebileceği durumlara girmemeye çalışmaktır. “Orhan, duvarı sen mi boyadın?” diye sormak yerine “Orhan, duvarı boyamaman gerektiğini biliyorsun” deyin. Yanıtı kesin olarak bildiğiniz durumlarda asla çocuğunuzla tartışmaya girmeyin. Çocuğunuzu duvarı boyarken gördükten sonra onu duvarı boyayıp boyamadığını sormak onu yalan söylemeye teşvik edebilir. Çocuğunuzu yalan söylemenin doğru söylemekten daha kolay olduğu durumlara sokmayın. Bir yetiklin olarak bile bazen dolaptaki son çikolatalı kurabiyeyi yiyip yemediğiniz sorusuyla karşılaştığınızda gerilebilirsiniz. Fakat “Evet, dolaptaki son çikolatalı kurabiyeyi ben yedim ve inan kutudaki en tatlı kurabiye oydu” diyebilmelisiniz.
Ayrıca eğer Orhan duvarı gerçekten boyamadıysa kolaylıkla “Duvarı ben boyamadım, babam boyadı!” diyebilir.

Dürüstlüğü öğretmenin üçüncü yolu öncelikle sizin dürüst olmanızdır.
Çocuklarınıza asla yalan söylemeyin. Onlara örnek olursunuz. Çocuklarınıza yalan söylediğinizde yalan söylemenin normal bir şey olduğunu düşünürler. Öte yandan çocuklarınız size yalan söylediğinde hemen sinirlenirsiniz. Bu konuda çifte standart uygulayamazsınız. Çocuklarınıza asla yalan söylememeyi düşünmek kolaydır. Öte yandan, kasten söylenmeyen yalanlara dikkat etmelisiniz; mesela “Birkaç dakika içinde döneceğim” dedikten sonra birkaç saat ortadan kaybolmak gibi. Buna benzer beyaz yalanlar çocuklarınızın size olan güvenini sarsabilir.
Beyaz Yalan-Gerçek
• -“Bu sadece bir ilaç. Tadı oldukça güzel.” -Aslında akmış bir kalem pil gibi bir tadı var.
• -Canın yanmayacak. –Gestapo onaylı işkence taktiği.
• -“Mağazadan bir şey alıp çıkacağım.” -İki saat sonra mağazayı satın alırsınız.
• -“Figen teyzelere gidiyoruz, fazla oturmayacağız. –Figen Teyze’de zamanın nasıl geçtiğini
anlayamazsınız.
Söylenilen beyaz yalanların doğrusu şu şekildedir:
• 1. “İlaç alırsan daha kolay ve çabuk iyileşirsin!”
• 2. Acı hakkında konuşmamak en iyisidir. Eğer mutlaka bir şey söylemeniz gerekiyorsa “Bundan pek hoşlanmayabilirsin” diyebilirsiniz.
• 3. Ya mağazadan gerçekten bir şey alın ve çıkın ya da “Alışveriş yapmam gerek ve ne kadar süreceğini bilemiyorum deyin.
• 4. “Figen Teyzenlere gidiyoruz ve saat 11: 30’ da kalkacağız.” Ardından çocuğunuza saatin üzerinde 11: 30’ u gösterin.
Şaka yapmak ve dalga geçmek eğlenceli olabilir. Bunu herkes yapar ve kendine göre bir bahane üretir. Fakat çocuklarınız ile şaka yaparken sınırı geçmemeye dikkat edin. Neyin şaka olduğunu bilecek tecrübeye ve bilgiye sahip değiller, bu nedenle söylediğiniz her şeyi ciddiye alırlar. Eğer her söylediğinizden sonra “Gerçekten mi?” diye sormaya başladılarsa şakalarınıza bir son vermenin vakti gelmiştir.

Sorumluluk Sahibi Çocuklar
Çocuklarınıza sorumluluğun ne olduğunu öğretmek istiyorsanız onlara önce küçük görevler vermelisiniz. Çocuğunuz basit emirleri anlamaya başladığında ise birden fazla görev verebilirsiniz. Tabii burada iki yaşındaki çocuğunuzu markete gönderin demiyorum. Mesela kitabı büyükannesine versin, kağıdı çöpe atsın ve kaşığı çekmeceye koysun. Bu görevi yerine getirdikten sonra da ne kadar güzel bir iş yaptığını söyleyerek onu övün. Sarılın ve öpün. Böylece çocuğunuz sizi mutlu eden bir iş yaptığını öğrenmiş olur.
Çocuğunuz büyüdükçe bu görevleri artırabilirsiniz. Yatağını nasıl yapacağını ve kirli çamaşırları çamaşır sepetine atması gerektiğini öğretin. Böylece sadece sorumluluk duygusunu geliştirmiş olmaz, aynı zamanda iyi alışkanlıklar edinmesini ve evin temizlenmesine herkesin yardım etmesinin ne kadar önemli olduğunu öğretmiş olursunuz.
Çocuğunuza verdiğiniz görevleri nasıl yerine getirileceğini öğretmek için bir süre bu görevleri onunla beraber yapmalısınız, böylece neyi nasıl yapacağını öğrenir. Tam olarak öğrendikten sonra yaptıklarını mutlaka düzenli olarak kontrol etmeyi unutmayın. Çocuğunuz her ne kadar aksini düşünse de uzun bir süre sizin desteğinize ihtiyaç duyacaktır.
Taktik
Ev işi karşılığında sakın para vermeyin. Çocuğunuza yatağını yaptığı için para vermek, istemeyeceğiniz sonuçlar doğurabilir. Çocuklarınız tüm aile bireylerinin hep beraber çalışması gerektiğini bilmelidir. Çocuğunuza ev işi karşılığında para vermek istiyorsanız bahçenin temizlenmesi, köpek kulübesinin boyanması ya da rutin ev işlerine girmeyen işler için para verebilirsiniz.
Görevleri ve sorumlulukları eğlenceli hale getirin. Çocuğunuz sofra kurmayı ya da çamaşırları toplamayı bir oyun olarak görürse bu işlerden daha fazla keyif alır. Çocuğunuza yerine getirmesi için bir görev veriyorsanız bırak sana yardım edeyim sendromundan kurtulmalısınız. Çocuğunuz küçük işleri kendi başına yerine getirmeyi ve sizden yardım almamayı öğrenmelidir.

Bezen çocuğunuz verdiğiniz görevi yerine getirmeyi ya da size yardım etmeyi istemeyebilir. Bu normaldir. İki yaşındaki bir çocuğa yapmak istemediği bir şeyi zorla yaptıramazsınız. Ayrıca bunun için güç kullanmak istemezsiniz. Sorumluluk almak eğlenceli olabilir. Çocuğunuzun yaşı ilerledikçe eğer Süpermen’i izlemekten vazgeçemiyorsa belki onu başka yöntemlerle ikna edebilirsiniz.
Çocuklarınızın sorumluluk almak istemeyecekleri bir dönem olabileceğini şimdiden bilmelisiniz. Fakat yine de kendi görevlerini ertelememelerini ve mutlaka yerine getirmeleri gerektiğini anlatmalısınız, aksi takdirde bu davranış her şeyi erteleyen bir karaktere bürünmelerine neden olabilir.