Çocuklarda Parmak Emme

Çocuklar kuvvetli bir emme refleksiyle dünyaya gelirler. Emme ilk yaşta çocuk için bir gereksinimdir. Çiğneyemedikleri için emme yoluyla karınlarını doyururlar. Çocuğun anne karnında başparmağını emdiği sanılmaktadır. Bir gün, yeni doğmuş çocuğunuzu beşiğinde yatarken parmağını emerken yakaladınız. Tabii, bir telaş sardı sizi. Şimdi ne olacak? Biraz sakin olun. Hiçbir şey olmuş değil. Bebeğinizin ara sıra emme ihtiyacını gidermek için parmağını emmesi, ileride saplantılı bir şekilde bu alışkanlığını devam ettirecek anlamına gelmiyor. Fakat yeni doğan çocuğunuzun sevilmeye ve güven duymaya ihtiyacı olduğunu aklınızdan çıkartmayın. 1 yaşına kadar genelde bütün çocuklarda parmağını emme davranışı ara sıra da olsa görülür. Bu davranışın azlığı ya da çokluğu annesinin memesini ya da biberonu ne kadar süreyle emdiği ile ilgilidir. Genelde anne sütü ile beslenen çocuklarda parmak emme alışkanlığı görülmez. Çünkü anne çocuğunu emzirirken gerekli olan sevgi ve şefkati de verir. Göğsünün boşalıp boşalmadığı anlamadığı için bunun kararını bebeğine bırakır.

Bebek de ilk 5-6 dakikada ihtiyacı olan sütün çoğunu aldığı halde zevk için emmesine devam eder. Emme süresi yirmi dakika ya da yarım saate kadar uzayabilir. Bu süre içinde emme ihtiyacını da gidermiş olur. Parmak emmeye gerek duymaz. Bunun yanı sıra annesinin memesini emerken parmağını araya sıkıştırıp emen çocuklar da vardır. Fakat bunlar azınlıkta olup genelde bu davranışı daha sonra bırakırlar.

Biberonla beslenen çocuklara da aynı şekilde sevgi ve şefkat gösterilirse parmak emme davranışı görülmez. Biberonu yatağın kenarına koyup çocuğu kendi kendine beslemeye bırakmak yerine, kucağa alınıp sevgi ve şefkatle beslenmelidir. Biberonla emzirme süresini de yirmi dakikaya çıkartırsanız emme ihtiyacını gidermesine yardımcı olmuş olursunuz. Biberonun çabuk boşalmaması için küçük delikli emzik kullanabilirsiniz. Emme süresinin kısalığı (20 dakika yerine 10 dakikada beslenen çocuklar), beslenme aralıklarının uzunluğu (3 saat ara ile beslenecek yerde 4 saat ara ile beslenen çocuklar) parmak emmeyi çoğaltabilir.
Bebekliğinde emme ihtiyacını tatmin için parmağını emen çocuk 1-1,5 yaşından sonra rahatlamak için parmağını emer. Örneğin; yorulduğu, uykusu geldiği zaman, canı sıkılıp oyalanacak bir şey bulamadığı zaman, tedirgin olduğu zaman, anneden ayrıldığı zaman parmak emme davranışında bulunabilir. İleri yaşlarda görülen parmak emme davranışının temelinde anne çocuk ilişkisindeki yetersizlik ve çocukta güven duygusunun yeterince gelişmemiş olması yatar. Sevgi ve okşama noksanlığından, uyanıkken oyalanacak bir şey bulamadığından da bebekler parmak emebilirler.
Anne babalar niçin çocuklarının parmak emmesini istemezler?
1. Dişlerine zarar geleceğini düşünebilirler. Süt dişleri çıktıktan sonra parmak emmeye devam ediyorsa, üst dişler dışa doğru çıkık, alt dişler ise içe doğru çarpık olarak çıkabilirler. Fakat diş doktorları süt dişlerinin düzensiz olmasının, kalıcı dişlerin de düzensiz olacağı anlamına gelmediğini söylerler. Yani çocuk kalıcı dişler düzgün çıkabilir. Dişlere zararı, parmağını çok fazla emdiği durumlarda ortaya çıkar. Arada sırada parmak emen çocuğun dişleri, bu emmeden dolayı zarar görmez.
2. Saplantıya yol açacağını düşünerek çocuğunun parmak emmesinden endişe duyabilirler. 1-1,5 yaşına kadar herhangi bir saplantı söz konusu değildir. İlerleyen yaşlarda parmak emme davranışı halen devam ediyorsa bunu psikolojik bir soruna bağlayabilirsiniz. Eğer aşırı bir şekilde parmak emiyorsa ve artık bebek sayılmayacak yaştaysa onun bu alışkanlığını bırakması için çareler arayabilirsiniz. Fakat baskı yolunu asla seçmeyin. Ebeveynin baskıcı tutumu bu davranışın kalıcı olmasını sağlar. Çocuğa “Parmağını keseceğim!” gibi sözler söylemek, ceza vermek, alay etmek bir çözüm değildir. Çocuğun ellerini bağlamak, parmağa acı sürmek gibi çözümler de büyük zararlara yol açabilir. Bu gibi tutumlarla parmak emme davranışı önlenemeyeceği gibi çocuğun kişiliği de örselenir.
Parmak emen çocuğa nasıl yardımcı olabilirsiniz?
• Sorun haline getirmeyen, sakin olun. Eğer çocuğunuz 1 yaşından küçükse engellemeye çalışmayın. Bırakın emme ihtiyacını gidersin 3 yaşına kadar da genelde bu davranışı kendiliğinden bıraktıklarını aklınızdan çıkartmayın.
• Meme ya da biberonu istediği kadar emmesine izin verin.
• Güven duygusunun gelişmesini sağlayın. Onu sevgi ve şefkatten mahrum etmeyin.
• İlerleyen yaşlarda parmak emmesinin sebebi, psikolojik problemlerdir. Eğer çocuğunuzun bir sıkıntısı varsa onu gidermeye çalışın.
• Parmağını emdiği zaman başka bir şeye ilgisini yöneltin, oyuncakları ile oynamasını sağlayın. Hamur yoğurmak, resim yapmak gibi el becerilerini geliştirici faaliyetler de çocuğun parmağını emmesine fırsat tanımaz.
• Bireysel ya da grup oyunlarına katılmasını sağlayın.
• Daha büyük yaşlarda (4-5) onunla özel olarak konuşun. Ailede herhangi birisi bebekken parmağını emmişse onu örnek gösterin. Kendisini daha az yalnız ve komplekssiz hisseder.
• Büyümeyi vurgulayın. Büyük çocuk olarak gösterdiği davranışlara ilgi gösterin. Ne kadar çok beğeni toplarsa bebeklikten kalma alışkanlığını o kadar kolay terk edecektir.
• Dişlerin patlamaya hazırlandığı aylarda da çocuklar, parmaklarını, yumruklarını ağızlarına götürürler. Bu parmak emme alışkanlığı değil, dişleri kaşındığı için yaptığı bir harekettir.
• İleri yaşlarda da devam ederse bir uzmandan yardım almayı ihmal etmeyin.